Verluchten met warmterecuperatie

De zevende stap naar futureproof bouwen heeft te maken met de verluchting van de woning. Architect Flip Blockx wijst op het feit dat je de woning best kunt uitrusten met een systeem D met warmterecuperatie.


Er zijn grosso modo vier manieren om te verluchten:
 

Systeem A

• Natuurlijke toevoer, natuurlijke afvoer.
• Meest natuurlijke en meestal goedkoopste variant, doch onbetrouwbaar en een groot warmte verlies.

Systeem B

• Mechanische toevoer, natuurlijke afvoer.
• Weinig toegepast.

Systeem C

• Natuurlijke toevoer, mechanische afvoer.
• Hiervan bestaan zeer performante varianten. Naar kostprijs (installatie en verbruik toestel/woning) is dit nu het meest efficiënte systeem. Het regelt ook perfect de hoeveelheid verse lucht.

Systeem D

• Mechanische toevoer, mechanische afvoer, mogelijk met warmterecuperatie.

Waarom systeem D met warmterecuperatie?

De futureproof woning rust je best uit met systeem D met warmterecuperatie. Het is wel het systeem dat al snel het duurste is. Het heeft verdeelleidingen door heel de woning en heeft zowel een geïsoleerde toevoerleiding als afvoerleiding nodig die best nog op een ruime afstand van elkaar door de buitenschil gaan. De luchtgroep zelf is al snel dubbel zo duur als deze voor systeem C en vraagt ook wel wat onderhoud. In een systeem C zit één ventilator en in D twee, dus hij verbruikt dan ook nog eens het dubbel van een systeem C. De warmtewissellaar dient dan ook nog eens voorzien te worden van een vorstbeveiliging, die ook stroom verbruikt. Om nog maar te zwijgen van de horrorstorys die af en toe in de pers verschijnen over systeem D. Ik ben zelf ook lange tijd sceptisch geweest ten opzichte van het systeem D met warmteterugwinning, maar door me meer in de materie te verdiepen toch overtuigd.

Terugverdientijd?

Na toepassing van de eerste 6 stappen zitten we sowieso al met een woning die heel lage warmtevraag heeft, waardoor er in percenten nog leuke besparingen te halen zijn. Maar in euro’s loopt dit niet meer zo hoog op. Dus nee, voor het geld hoef je het niet te doen. Althans nu niet. Wil je je woning upgradebaar houden in de toekomst, voorzie je nu best dat al het leidingwerk ingebouwd kan worden.

Horrorstorys!

Geweldig hoe er in de pers op het systeem wordt ingehakt. Google maar eens Vathorst. Ja, wanneer het systeem niet door een deskundige wordt geconcipieerd en geplaatst dan durven er problemen ontstaan. Net zoals een toilet wordt geplaatst door iemand die het niet kan, wel eens durft lekken. Ook durft men al eens een extra 80 euro besparen door de geluidsdemper weg te laten. En last but not least: als gebruiker dien je het toestel correct te gebruiken en te onderhouden. Dus laat je goed informeren voor je met iemand in zee gaat voor een ventilatiesysteem D.

Ik verwacht de komende jaar een boom in de sector wat onvermijdelijk enkele cowboys gaat aantrekken. Heb ook geen angst voor het onderhoud. Filters vervangen is in de meeste groepen zeer eenvoudig. Ook bij je droogkast dien je af en toe snel het stof te verwijderen. De warmtewissellaar spoel je alle 3 jaar eens uit in de douche. Bij een correct onderhoud en gebruik van goede filters zal het niet snel nodig zijn om het leidingwerk te laten reinigen. De sector mag wel iets doen aan de te hoge prijs van de vervangfilters.

Waarom dan toch D met WTW?

Uiteindelijk is een goed geconcipieerd ventilatiesysteem D met warmteterugwinning toch het energiezuinigst. Let er wel op om het leidingtracé zo eenvoudig mogelijk te houden, want het drukverlies in de leidingen is bepalend voor het verbruik van de ventilatoren. Een slecht geconcipieerd leidingensysteem verbruikt al snel 5 maal meer dan een efficiënt ontworpen systeem. Wederom iets waar bij de eerste pennentrek aan gedacht moet worden.

Het is ook een zeer comfortabel systeem. Het zorgt ervoor dat er nooit tocht is. De hoeveelheid verse lucht is makkelijk in te stellen. Ook wanneer je in de winter een feestje hebt, kun je makkelijk voor wat extra verse lucht zorgen zonder comfortproblemen. Tijdens zomerse nachten kan het debiet verhoogd worden om wat extra koeling te geven. Er zijn geen ventilatieopeningen in de ramen waardoor er via die weg ook geen akoestische lekken zijn. Een neef van mij koos zelfs voor het systeem D louter en alleen omdat hij geen raamroosters wou.

Maar misschien het allerbelangrijkste is dat het systeem er voor zorgt dat de warmte en koelte door het huis worden verdeeld. Stel een zonnige winterdag voor met een stralende zon op de zuidgeoriënteerde leefruimte. Hier zal je al snel geen verwarming nodig hebben. Er zal zelfs een overschot aan warmte zijn. In de noord georiënteerde slaapkamer wordt het alweer wat koeler. Door het verluchtingsysteem D wordt dit in een zeer performante woning wat herverdeeld waardoor in de slaapkamer de verwarming niet op hoeft.

Aardwarmtewisselaar?

Dergelijke systemen worden al eens voorzien van een grondbuis of een aardwarmtewisselaar. Die zorgt er voor dat de temperatuur van de lucht in de winter wat wordt voor verwarmd en er in de zomer een beperkte voorkoeling van de buitenlucht gebeurt. Dit verhoogt het comfort in zomer en winter beperkt. In het tussenseizoen is er wel wat extra warmteverlies, tenzij er een bypass wordt voorzien.
Het is eerder een duur systeem wat uitvoeringsgevoelig is, maar het zorgt er wel voor dat de de luchtgroep niet kan bevriezen en de vorstbeveiliging geen stroom gaat verbruiken.


Auteur: Flip Blockx, architect – Consultant duurzaam bouwen