Scholen maken best nu hun huiswerk als het gaat om de wet op de binnenluchtkwaliteit

Een gezonde schoolomgeving is belangrijk en de luchtkwaliteit maakt daar een groot deel van uit. De luchtkwaliteit heeft gevolgen voor de gezondheid van kinderen, leerkrachten, personeel en van iedereen die in een school komt. De federale regering wil met die maatregelen scholen aanmoedigen om de luchtkwaliteit te optimaliseren.

Joffrey Godin, Country Manager Benelux bij Aldes, staat achter deze aanpak: ‘De gezondheid en het welzijn van kinderen en van degenen die voor hen zorgen staat voorop. Het inademen van frisse, gezonde lucht stimuleert het leerproces en zorgt voor betere schoolresultaten. Door te investeren in moderne en efficiënte luchtkwaliteits- en ventilatiesystemen die de binnenluchtkwaliteit verbeteren, creëren we een omgeving die synoniem staat voor vitaliteit en bevorderlijk is voor de ontwikkeling. Door samen te werken, kunnen we ruimten creëren die gezondheid en efficiëntie bevorderen. Nu handelen voor de toekomst van onze samenleving is onze verantwoordelijkheid.’

Slechte luchtkwaliteit in scholen: een probleem met zorgwekkende gevolgen

Kinderen brengen 85 tot 90% van hun tijd binnen door, waarvan ongeveer 40% in de klas. De binnenlucht is echter over het algemeen tot 5 à 10 keer meer vervuild dan de buitenlucht. Soms is de concentratie van verontreinigende stoffen in de lucht in scholen zelfs hoger dan in andere levensruimten. Dit komt door de hoge bezettingsdichtheid van de lokalen en doordat de ruimte onvoldoende verlucht wordt.

Uit beschikbare studies* blijkt dat, in bepaalde klassen in België, 86% van de CO2-metingen de aanbevolen waarde overschrijdt. De gemiddelde CO2-concentratie in klaslokalen ligt rond de 1200 ppm, terwijl de norm aangeeft dat de concentratie 95% van de tijd onder de 900 ppm moet zijn. In ongeveer de helft van de onderzochte klassen stijgt het CO2-gehalte zelfs boven de 2000 ppm, met maxima van 5000 tot 6000 ppm. Veel klaslokalen vertonen minstens één teken van vochtigheid en actieve schimmelbesmetting. Iets minder dan de helft van de scholen heeft op zijn minst één klaslokaal met extreme of zeer hoge afsluiting.

De toename van de risico's die gepaard gaan met blootstelling aan lucht van slechte kwaliteit moet echter niet meer bewezen worden. Zowel voor studenten als voor personeel heeft het gevolgen voor de gezondheid op korte, middellange en lange termijn. Die gezondheidsproblemen zijn onder meer een verminderd welzijn en daling van de prestaties, een groter risico op virusoverdracht, een verhoogde kans op afwezigheid, de opkomst van symptomen die gelinkt zijn aan het ‘sickbuildingsyndroom’ (hoofdpijn, slaperigheid, oog-, neus-, keel- of huidirritatie, duizeligheid, etc.), maar ook het begin van acute gezondheidseffecten (irritaties van de luchtwegen) of chronische ziekten (zoals allergieën of astma).

Kinderen zijn kwetsbaarder omdat ze in volle groei zijn en ze meer lucht inademen (in verhouding tot hun lichaamsvolume) dan volwassenen. De risico's zijn ook groter voor mensen die allergisch, astmatisch, gevoelig zijn of een verzwakt immuunsysteem hebben. Naast gezondheid heeft luchtkwaliteit invloed op het leerproces (bijvoorbeeld door concentratieverlies), de creativiteit en de ontwikkeling van kinderen.

Doelstellingen, principes en verplichtingen van de nieuwe wetgeving**

Gezien de slechte binnenluchtkwaliteit in scholen zijn er dringend investeringen nodig om de luchtkwaliteit en ventilatie te verbeteren. Het federaal parlement van België heeft maatregelen genomen voor alle openbare en privéscholen in België, zowel in Wallonië en Brussel als in Vlaanderen, alle netwerken samen.

De wet van 6 november 2022 tot verbetering van de binnenluchtkwaliteit in gesloten plaatsen die publiek toegankelijke zijn, werd op 1 december 2022 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Ze is sinds 10 december 2022 van kracht. Het schept een kader dat zal worden aangevuld met koninklijke besluiten. De wet streeft de volgende doelstellingen na:

• Indicatieve referentieniveaus voor goede binnenluchtkwaliteit definiëren;
• Aanmoedigen om na te denken over de bestaande luchtkwaliteit in de lokalen en deze proberen te verbeteren;
• Zorgen voor transparantie naar de mensen die het gebouw gebruiken over het niveau van binnenluchtkwaliteit dat ze mogen verwachten.

Meer specifiek stelt de wet twee indicatieve referentieniveaus voor binnenluchtkwaliteit vast. Niveau A komt overeen met een CO2-concentratie in de lucht van minder dan 900 ppm of een minimaal ventilatie- en/of luchtzuiveringsdebiet van 40 m3 per uur en per aanwezige persoon, waarvan minstens 25 m3 per uur per aanwezige persoon met buitenlucht. Niveau B komt overeen met een CO2-concentratie in de lucht van minder dan 1200 ppm of een minimaal ventilatiedebiet van 25 m3 per uur en per aanwezige persoon met buitenlucht.

Vanaf 10 december 2023 moeten scholen daarom onder andere een meetapparaat voor de luchtkwaliteit gebruiken en een risicoanalyse en een actieplan opstellen en beschikbaar stellen. Vanaf 1 januari 2025 moeten ze certificering aanvragen en het label tonen. ‘Deze wetgeving is een beslissende stap voorwaarts in onze inzet om de binnenluchtkwaliteit in schoolomgevingen te verbeteren. Door nieuwe normen vast te leggen en concrete maatregelen te eisen, laat deze wetgeving zien dat we een toegankelijke en gezonde omgeving willen garanderen waar iedereen met een gerust hart kan ademen’, voegt Godin toe.

Mechanische ventilatieoplossingen voor eenvoudige en aangepaste scholen

De praktijk wijst uit dat de overgrote meerderheid van de scholen (kleuter-, lager en middelbaar onderwijs) in België niet is uitgerust met een luchtkwaliteitsmeter en/of een ventilatiesysteem (natuurlijk of mechanisch). Veel fysieke factoren (temperatuur, natuurlijk licht, vochtigheid, etc.), gerelateerd aan gedrag (onvoldoende ventilatie en verluchting, inrichting, etc.), gebouwen (bouwmaterialen, isolatie, verf, etc.) of zelfs stof en het niveau van fijne deeltjes beïnvloeden de binnenluchtkwaliteit. Zelfs regelmatig het raam openen is niet voldoende om de lucht gezond te maken.

De keuzes die gemaakt worden bij het ontwerp en de renovatie van een schoolgebouw spelen daarom een cruciale rol voor de binnenluchtkwaliteit. Als ventilatiespecialist biedt Aldes een volledig assortiment oplossingen die zijn ontworpen om te voldoen aan de specifieke behoeften van scholen. Hier zijn enkele van deze eenvoudige en geschikte oplossingen, die de impact op het milieu en de energiekosten verminderen, en die snel kunnen worden geïnstalleerd:

• Compacte luchtbehandelingskasten, bedoeld voor ventilatiesysteem D (één ventilatie-unit per ruimte);
• Luchtbehandelingskasten, standaard of compact, bedoeld voor gecentraliseerde ventilatiesysteem D;
• Een ventilatiesysteem C, geschikt voor centrale ventilatie (één ventilatie-unit voor het hele gebouw).

Wie betaalt de rekening?

Het totale budget voor alle betrokken scholen zal afhangen van het aantal scholen, het aantal lokalen, hun grootte, hun geografische ligging, de staat van hun bestaande infrastructuur, de reeds genomen maatregelen en de keuzes die zullen worden gemaakt om de situatie te verbeteren, etc. Een uitzonderlijk budget van 1 miljard euro wordt door de Federatie Wallonië-Brussel voorzien voor de renovatie van scholen voor werven die zich inschrijven in het kader van de energietransitie en voor het welzijn van leerlingen. Dit bedrag komt bovenop de 269 miljoen euro die de Europese Unie heeft overgemaakt in het kader van het herstelplan.***

*Bron: Ventibel **Bron: De Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu (https://www.health.belgium.be/nl/news/aanneming-van-de-wet-inzake-binnenluchtkwaliteit) *** Reglement (EU) 2020/2094 van het Europees Parlement en de Europese Raad van 16 december 2020 tot vaststelling van het ‘EU NextGenerationEU’-programma voor herstel en veerkracht na de COVID-19-pandemie

Bron: Luna